SANAYİ ve TİCARET
 

GENEL EKONOMİK DURUM
 

Bölge ölçeğinde gördüğü işlevler açısından ne tam kentsel, ne de tam kırsal nitelikler gösteren Çorum, yerleşmelerin bölgesel kademelenmesinde üst kademedeki tüketici büyük kent ile alt kademedeki kırsal yerleşmeler arasındaki ilişkiyi sağlayan, kırsal alandan elde edilen artı ürünün toplandığı, tüketici merkeze iletildiği bir ara merkez ve bir “Pazar yeri” durumundadır.
 

Dericilik

20. yy. başlarında Çorum tabakhanelerinden elde edilen deriler Kayseri, Yozgat, Merzifon, Samsun ve Amasya’ ya gönderilmektedir. Kent dışına satılan deri türleri kösele ve sahtiyandır. Bu tarihlerde Çorum’ daki tabakhanelerin sayısı 73 tür.
 

Dokumacılık

19. yy. da ve 20. yy. başlarında Çorum bölgesinde işlenmiş mal üretimine ilişkin en önemli faaliyet kollarından biri de dokumacılıktır. Bu faaliyet konutlarda sürdürülmekteydi. 1907 tarihli Ankara Vilayeti Salnamesindeki bilgilere göre, Çorum’da  yaklaşık 2000 dokuma tezgahı bulunduğu, dokunan çeşitler arasında iyi kalitede çamaşırlık bez, İran ve Tosya taklidi şal kuşak, yünden yapılmış aba, siyah şalvarlık kumaş, kilim ve  seccade sayılmaktadır.

Çorum’da dokumacılığın aile üretimi ölçeğinde ve geleneksel yöntemlerle 20. Yüzyıl ortalarına kadar sürdüğü, 1940 yılında şehirde  486 tezgah olduğu bilinmektedir.
 

Bakırcılık ve Demircilik

19. yy. da Çorum’da  işlenmiş mal üretim kollarından diğer ikisi ise bakırcılık ve demirciliktir. Her iki üretim kolunun esnaf çarşıları biçiminde ayrı sokaklar üzerinde, birbirine oldukça yakın konumda yer seçtikleri bilinmektedir.
 

EKONOMİK ALTYAPI VE ORGANİZASYON

     Çorum Organize Sanayi Bölgesi

Sanayinin uygun alanlarda yapılanmasını sağlamak, şehirleşmeyi yönlendirmek, çevre sorunlarını önlemek, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, imalat sanayi türlerinin belirli bir plan dahilinde yerleştirilmeleri ve geliştirilmeleri amacıyla tasdikli arazi parçalarının gerekli alt yapı hizmetleri ile ve ihtiyaca göre tayin edilecek sosyal tesisler ve teknoparklarla donatıp planlı bir şekilde ve belirli sistemler dahilinde, ucuz bedelle sanayici için arsa tahsis etmek amacı ile Organize Sanayi Bölgeleri kurulmaktadır.

Çorum Organize Sanayi Müteşebbis Heyeti; Çorum İl Özel İdaresi, Çorum Belediyesi, Çorum Ticaret ve Sanayi Odası ve ÇOSİAD tarafından oluşturulmuştur.

Çorum OSB 1977 yılında kurularak, 1980 yılında altyapı inşaatlarına, 1986 yılında da arsa tahsislerine başlamış olup,        toplam 437 ha. alanda Mevcut Bölge ve Tevsii Alan bulunmaktadır.

Mevcut bölgede 260 ha. alan üzerinde 85 adet sanayi parseli bulunmaktadır.  Bunlardan 79 adedi sanayicilere tahsis edilmiş olup, 6 adet parsel boştur. Halen 41 sanayi tesisi çalışmaktadır. 18 sanayici ise proje hazırlama ve inşaat safhasındadır.

Mevcut bölgedeki firmalar genelde orta ölçekli olup, ağırlıklı olarak, makine, gıda, yem, tel-metal, plastik-alüminyum alanlarında faaliyet göstermektedirler. Bölgede 2500 işçi istihdam edilmektedir.

Çorum OSB Tevsii Alanda 69 adet sanayi parseli bulunmaktadır.

Faaliyette bulunan firma sayısı ile tükettikleri elektrik miktarına ilişkin verilere bağlı olarak, 1977 yılından bugüne kadar, üretim ölçeğinin büyüdüğü görülmektedir.

Bölgede üretimde olan tesisler aylık 30.000 ton su, 1.750.000 KWh elektrik tüketmektedirler.
 

DİĞER SANAYİ BÖLGELERİ
     Küçük Sanayi Siteleri

1-   Çorum Küçük Sanayi Sitesindeki işyeri sayısı (Oto parçacılar dahil) 708 olup, İşyerlerinin bölünmesi sebebiyle bu sayıya 156 işyeri daha eklenmiştir. Sitede toplam işyeri sayısı 864 ise de bunlardan 758’i faal 106’sı boş bulunmaktadır.

2-   Sungurlu Küçük Sanayi Sitesinde 268 işyerinin tamamı faaldir.

3-   İskilip Küçük Sanayi Sitesinde 213 işyerinin tamamı faaldir.

4-   Osmancık Küçük Sanayi Sitesinde 138 iş yeri mevcuttur.
    
     İnşaatı Devam Eden Küçük Sanayi Siteleri

1-  Alaca Küçük Sanayi Sitesinde 86 işyeri mevcuttur. Site inşaatının fiziki ve nakdi gerçekleşme oranı % 99 olup, çevre düzenlenmesi devam etmektedir.

2-   Bayat Küçük  Sanayi Sitesinde 68 işyerinin fiziki ve nakdi gerçekleşme oranı % 36.4 dür.

3-   Kargı Küçük Sanayi Sitesinde 100 işyerinin fiziki ve nakdi gerçekleşme oranı % 99 olup, çevre düzenlenmesi devam etmektedir.

     ÇORUM’ DA ODALAR VE DERNEKLER

Çorum Ticaret ve Sanayi Odası

Çorum Ticaret ve Sanayi Odası 1910 yılında kurulmuştur. Cumhuriyetten önce Çorum’da 50 kadar tüccar Ticaret ve Sanayi Odası’na kayıtlı idi. Bu dönemde oda yıllık aidatları topluyor, tüccar kefaletlerini tasdik ediyordu.Cumhuriyetin ilanından sonra 1927-1928 yıllarında 400 tüccar, 1300 esnaf Odaya kayıtlıydı.Çorum  Ticaret ve Sanayi Odasına, 2003 yılı itibariyle faaliyet  gösteren  2.956 üye kayıtlıdır.

Çorum sanayisi ve ticaretinin gelişimine büyük katkı sağlayan  imalata dayalı tüm sektörlerle birlikte, ticaret ve  tarım da önemini korumaktadır. 1997 yılı verilerine  göre, Çorum GSYİH’ sının % 31’ini ticaret, % 24.5’ini tarım, % 13,9’ini ulaştırma ve haberleşme, % 10.2’sini sanayi oluşturmuştur. Çorum GSYİH’ sı içinde önemli payı ticaret (özellikle toptan perakende ticaret) almaktadır.

 

Ticaret Borsası

Ticaret  Borsaları, Borsaya dahil maddelerin alım ve  satımı, fiyatlarının tespit ve ilanı işleriyle meşgul olan, alıcı ve satıcıların belli bir zamanda bir araya gelerek, genellikle malın numunesine ve tipine istinaden  büyük çapta  alım ve satım  yapan ve dolayısıyla arz ve talebin belli yer ve zamanda karşılaşması   ile gerçek  piyasa  fiyatlarının  oluşmasına imkan sağlayan teşkilatlandırılmış pazarlardır.

Çorum Ticaret Borsası 1988 yılında tüzel kişilik kazanmıştır. Önceleri sadece kotasyona dahil ürünlerin tescilini yapan Borsa, 03.08.2000 tarihinden itibaren  spot borsacılığına başlamıştır. Hububat alanında Borsa  Satış Salonuna sahiptir. Borsada; hububat ve bakliyat,  yumurta  ve çeşitli gıda, kasap, celep, besi, deri, bağırsak, hububat mamulleri, leblebi ve kuruyemiş meslek mensuplarının oluşturduğu beş farklı alanda ihtisas komisyonu bulunmaktadır.  Borsa, Ticaret Borsası bulunmayan Kastamonu, Amasya gibi  İllere de hizmet yapmaktadır. Ticaret Borsasına kayıtlı  470 üye vardır.
 

Çorum Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği

Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği 1952 yılında kurulmuştur. Çorum Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Merkezde 23, İlçelerde 28 olmak üzere 51 adet esnaf ve sanatkar odası, 370 Yöneticisi, sicile kayıtlı 39.620 üyesiyle, İl düzeyinde yaygın bir örgütlenmeye sahiptir.

Taş ve Toprağa Dayalı Sanayi

Tuğla ve kiremit üretiminin dışında ateşe dayanıklı tuğla, seramik, yer karosu, mermer, torbalanmış hazır kireç ve hazır beton tesislerinde üretim yapılmaktadır.

Makine Sanayi

Un, tuğla ve kiremit fabrikaları makinelerinin bakım ve onarımı ile uğraşan firmalar zamanla imalata yönelmiştir. Günümüzde un, yem ve tuğla kiremit fabrikalarını kurabilen firmalar ortaya çıkmıştır.

Madencilik

Çorum İli yeraltı kaynakları bakımından zengin değildir. Ancak, kayda değer olarak linyit kömürü, alçı taşı (Jips), kalker, kalsit, tras taşı, krom,bakır, demir ve mermer gibi maden ve mineral yatakları mevcuttur. Özellikle kömür işletmeleri Osmancık, Bayat, Dodurga ve İskilip ilçelerinde toplanmıştır. Toplam kömür üretimi 2002 yılında 68.493 tondur.
 

Leblebi Üretimi

Çorum' un  sarı leblebisi kuru nohuttan yapılır. Nohutun leblebiye dönüşmesi için  bir buçuk aylık bir zaman gerekir. Tarihi dükkanlarda, tek kavrumluk leblebiler çuvallardan tenekelere, oradan leğenlere doldurulur. Odun ateşi ile yeterli sıcaklığa ulaşan fırına aktarılan leblebiler son kavurmadan sonra tekrar çuvallara doldurularak  satışa sunulur. Leblebinin acılı, tuzlu veya karanfilli çeşitlere dönüşmesi,  son kavurma aşamasında gerçekleşir.Yaklaşık olarak yıllık 2.000 ton leblebi üretilerek  yurt içine satılmaktadır.