COĞRAFİ KONUM
     
        Çorum ili; Orta Karadeniz Bölümünün iç kısmında yer almaktadır. Doğuda Amasya, güneyde Yozgat, batıda Çankırı, kuzeyde Sinop, kuzeydoğuda Samsun, güneybatıda Kırıkkale ile çevrilidir.

         Yüzölçümü 12.820 km² dir.
        Enlem ve boylam değerlerine göre ise; 34 derece 04 dk. 28 sn. doğu boylamları ile 39 derece 54 dk.20 sn. kuzey enlemleri arasında yer almaktadır.
        Deniz seviyesinden ortalama yüksekliği (rakımı) 801 m.dir. Ankara' ya 244, İstanbul' a 608, Amasya' ya 92, Sinop' a 294, Samsun' a 172, Tokat' a ise 188 km. mesafededir.
        İlçelerin  İl merkezine  uzaklıkları  ise; Alaca 50, Bayat 83, Boğazkale 84, Dodurga 45, İskilip 55, Kargı 116, Laçin 30, Mecitözü 37, Oğuzlar 84, Ortaköy 56, Osmancık 61, Sungurlu 70 ve Uğurludağ 66 km'dir.
 

        Fiziki Coğrafya
        Jeolojik Yapı
       Bölgenin jeolojik yapısında iki ana kütle (kayaç) grubu göze çarpar.Bunlardan birincisi “Metamorfik seri” (başkalaşmış kayaçlar), ikincisi ise,  “Tortul Kütleler” dir. İlin asıl jeolojik  karakterini 3. jeolojik zamanın sonları ile 4. jeolojik zamanda meydana gelen oluşumlar meydana getirmektedir.
       Bununla birlikte,  jeolojik devirlerden ilkel zaman olarak bilinen Arkean ve Prekambrien devirlerine ait Çorum Merkez İlçe, Alaca, İskilip, Osmancık, Mecitözü ve bilhassa Kargı ilçelerinde çeşitli metamorfik (başkalaşım) topraklarına rastlanılmıştır. Özellikle 3. jeolojik zamanın kütlelerinden olan jips (kireçtaşı) ve kayatuzu yatakları ile karbon miktarı % 75  kadar olan zengin linyit kömürü yataklarına (Osmancık, Dodurga  yöresinde 30 milyon ton rezervinde ayrıca Alpagut-Zambal-Karakaya-Ayva ve Ovacık Köyünde) rastlanmaktadır. Yine bu zamanın püskürük kütlelerinden olan Trakit, Granit, Bazalt ve Andezit gibi kütle arazisine de Çorum merkez ilçesinde, Kargı, Sungurlu, Alaca, Mecitözü, Osmancık ve İskilip ilçelerinde rastlanmaktadır. Tortul  kütlelere ise ilin  çoğu yörelerinde rastlanmaktadır.
       Çorum; Alp-Himalaya Orojenezi (Dağ oluşumu) olarak bilinen sistem içerisinde yer alan K.A.F. (Kuzey Anadolu Fay Hattı)  üzerinde yer almaktadır. K.A.F. il merkezinin 20 km. kuzeyinden geçmektedir.
 

        Yeryüzü Şekilleri
        Dağlar
       İl sınırları içerisinde bulunan dağlar, genel olarak yüksek sayılmayacak niteliktedir. Ortalama yükseltileri 1500 m. dolayındadır. Bunlar  Orta Karadeniz  Bölümündeki Canik Dağları ile Ilgaz ve Küre Dağlarının başlangıç noktalarını teşkil eden silsileler şeklinde güneye doğru (Bozok Yaylasına)  gittikçe alçalırlar. Yükseklikleri  1000-2000 m. arasında değişen tepeleri ile bir taraftan Kızılırmak vadisi kıyılarında, diğer taraftan Yeşilırmak’ın Çekerek Suyu kıyılarında uzayıp giderler. Çorum dağlarının yüksek kısımları İskilip-Osmancık ve Kargı ilçeleri toprakları üzerindedir.
       Merkez ilçenin kuzeyinde Eğerci Dağ sıraları, Batı yönde Alagöz ve Kösedağları yer alır. Bu iki dağ sıraları arasında Kırkdilim Boğazı bulunmaktadır.Güneyde uzanan Dört Tepe silsileleri güneydoğuya doğru uzanarak Mecitözü ve Ortaköy ilçesindeki Karadağ silsileleri ile birleşir. Aynı şekilde ilçenin güneyinde ve güney batısında uzanan dağ sıraları, Sungurlu ilçesi içindeki  Kartal Dağlarına kadar uzanmaktadır.
       Osmancık ilçesindeki  Kızılırmak Vadisi boyunca uzanan Çal ve Ada Dağları; Kargı ilçesi sınırları içinde devam ederek Çorum’un en yüksek dağlarından olan Kös Dağlarındaki Erenler Tepesine (2097 m.) ulaşır.
       Aynı dağ sıralarının güneyinde İskilip ilçesinin  Teke Dağı, Kavak Dağı, Göl ve Deveci Dağları ile Çakarözü Dağlarını meydana getirdiği görülmektedir.
Çorum İlinde Yüksekliği 1.700 m. yi Aşan  Dağlar ;
Dağın Adı                                         Yüksekliği  (m) :

Erenler Tepesi (Kargı’da Kös Dağı Üzerinde )	2.097
Türbe Tepe (Kargı’da)	1.981
Kara Tepe  (Mecitözü’nde)	1.846
Kırklar Dağı  (Mecitözü’nde)	1.791
Köse Dağı     (Çorum’da)	1.750
Dede Çal (Osmancık’ta)	1.730
Kartal Tepe  (Sungurlu’da)	1.700
Teke Dağı    (İskilip’te)	1.700

Ovalar
Çorum Ovası
Merkez İlçenin üzerinde, 780-800 m. yüksekliğindedir. Üzerinde Bayat-Ömerbey–Deliler-Gürcü-Elemin-Sarmaşa-Buluz-Celilkırı ve Yaydiğin Köyü toprakları bulunmaktadır. Ovanın doğu ve kuzey yönlerinde fay hatları vardır.
Bozboğa Ovası
Merkez İlçeye bağlı Bozbuğa-Yenice-Çayhatap-Sarimbey-Kadıkırı-Ahilyas-Harzadın-Abdalata-Büğdüz  köyleri bulunmaktadır. 800-820 m. yüksekliğindedir.
Ovasaray Ovası
Çorum’a 10-12 km. uzaklıkta, Ovasaray-Kayı-Boğabağı-Maza-Sarta-Üyük-Karapınar ve Karacaköy toprakları vardır. 700-800 m. yüksekliğindedir.
Hüseyin Ovası
Alaca İlçesini ve çevresini oluşturur. 725-875 m. yüksekliğindedir.
Dedesli Ovası
Merkez İlçe’ye bağlı Dereköy-Eskiören-İğdeli ve İskilip İlçesine bağlı Tombuşoğlu Çiftliği bölgelerinden oluşur.
Taybı Ovası
İskilip-Sungurlu arasında 550-560 m. yüksekliğindedir.
Mecitözü Ovası
Mecitözü İlçe Merkezi ve civar köyleri bulunmaktadır. 950 m. yüksekliğindedir.
Osmancık Ovası
Osmancık İlçe merkezinin bulunduğu Kızılırmak’ın iki yakasında, 300-350 m. yüksekliğindedir.
Düvenci Ovası
Çorum-Merzifon yolu boyunca uzanan 900 m. yüksekliğinde bir ovadır.
Vadiler
Kızılırmak, Yeşilırmak ve kolları, Çorum İlinden  geçerken  birçok vadiler oluşturmuşlardır. Başlıcaları şunlardır;

          Sıklık Boğazı

          Çorum-Samsun yolu üzerinde, 7 km. uzunluğundadır.

          Hatap Vadisi

          Hatap Çayı’nın geçtiği yerde, 16 km.dir.

          Harami Vadisi, Dana Boğazı

          Seydim Ovası ile Dedesli Ovasını birleştirir. 6,5 km.dir.

          Kırkdilim Vadisi

          Çorum-Osmancık-Kargı bağlantısı konumundadır.

          Sacayak Vadisi

          Çorum Çat Suyunun Cemilbey’e geçtiği yerdedir.

          Hışır Vadisi

          Alaca Suyunun Çat Suyuna karıştığı yerdedir.
    Akarsular
   Çorum İlindeki akarsular, sularını ülkemizin iki önemli akarsuyu olan Kızılırmak ve Yeşilırmak Havzalarına boşaltırlar.
    Kızılırmak Havzası
    Kızılırmak’ın Çorum İlinden geçen  kısmı 182 km.dir. Bu geçiş yerleri Bayat, İskilip, Merkez ilçe, Osmancık, Kargı İlçeleri ve köyleridir.
     Yeşilırmak Havzası
   Çorum Merkez İlçe’nin büyük bir kısmı, Alaca İlçesi, Mecitözü ve Ortaköy İlçelerindeki çay ve dereler, Yeşilırmak’ın önemli bir kolu olan Çekerek Irmağına bu havzada dökülür.
    Çorum Çat Suyu (82 km)
   Derinçay adını da alan bu su, Eğerci dağından ve Köse Dağından inen dere ve çayların birleşmesinden oluşur. Çomarbaşı ve Sıklık Derelerini de alarak il merkezinin 3 km batısından geçer. Güneyde Yılgınözü ve Hatap Deresi ile birleşir, Ahilyas derelerini de alır ve bundan sonra Çorum Suyu olur. Alaca’dan gelen Budaközü ile birleşince de Çorum Çat suyu olur. Mecitözü İlçesi ve köylerinden geçerek, Amasya ili sınırlarında Çekerek’le birleşir.
    Mecitözü Çayı
   Kırklar Dağından doğar, ilçe merkezine yakın olarak (1-1,5 km) geçtikten sonra Amasya topraklarında  Çorum Çat Suyu ile birleşir.
    Çekerek Irmağı
Ortaköy İlçesi ve topraklarının az bir kısmını sular, Amasya İli sınırlarına geçer.
    Barajlar
    İlde  D.S.İ. ve Köy Hizmetleri tarafından  yapımı tamamlanmış ve devam eden çok sayıda büyüklü küçüklü baraj ve göletler bulunmaktadır.

 

D.S.İ Tarafından Hizmete Açılmış Baraj ve Göletler

Çomar Barajı

Merkez İlçede 1974’de başlanmış 1979’da tamamlanmış, önce sulama amaçlı düşünülmüş, sonra içme suyu temini için kullanılmış, ayrıca mesire yeri özelliğindedir.

Alaca Barajı

Alaca Büyük Söğütözü Köyünde,  1984’de yapılmış, 1500 ha. sulama kapasitelidir.

Yenihayat Barajı

         Çorum – Ankara karayolu üzerindeki Yenihayat köyünde, Çorum’ a içme suyu temini amacıyla a yapılmıştır.

Ahmetoğlan  Göleti

Merkeze bağlı Ahmetoğlan Köyünde 1962 yılında yapılmış, 30 ha. sulama kapasitelidir.

Evci Yeni Kışla Göleti

1970 yılında yapılmış 53 ha. sulama kapasiteli.

Seydim-1, Seydim-2 Göletleri

Seydim Köyünde 1973 –1976 yıllarında yapılmış içme suyu amaçlı kullanılmaktadır.

İnegazili Göleti

Sungurlu İnegazili Köyünde 1975 yılında yapılmıştır.

Alacahöyük Göleti

1976 yılında yapılmış, 35 ha. sulama kapasiteli.

Pınarlı Göleti

Ortaköy Pınarlı Köyünde 1977 yılında yapılmış 50 ha. sulama kapasiteli.

Geven Göleti

Alaca Geven Köyünde 1975 de yapılmış, 23 ha. sulama kapasiteli.

Aksu Göleti

Kargı Gölköy civarında, 1983’te yapılmış 39 ha. sulama kapasiteli.
     Bitki Örtüsü
    Çorum İlinin güney bölgesinin doğal bitki örtüsü bozkırdır (step). İlkbahar yağışları ile birlikte yeşerirler, sonbaharda kururlar. Bunlara örnek:     Papatya, gelincik, deve dikeni, köy göçeren dikeni, çakır dikeni, kangal otu, sığır kuyruğu, yavşan otu, geniş yayılma alanı bulmuştur. Akarsu boylarında ise söğüt ve kavak  çeşitlerine rastlanır.
   Alaca, Sungurlu, Ortaköy ve Mecitözü’nün yüksek kesimlerinde meşe, ardıç ve karaçam ağaçlarına rastlanır. İlkbahar ile birlikte çiğdem, yabani sümbül, yabani lale çiçekleri de görülür.
     İlin kuzeyindeki ilçelerde ise meşe ormanları ve iğne yapraklı ormanlara rastlanır.
     Deniz seviyesinden 1000-1200 m yüksek olan bölgelerde meşe, kızılcık, yabani erik, elma, alıç, yabani gül yaygın olarak görülür.Hacıhamza çevresinde seyrek olarak ıhlamur ağaçlarına rastlanır.
   Kargı, İskilip, Osmancık, Bayat ilçelerinde sarıçam, karaçam, köknar, kızılçam ağaçları görülmektedir.Toplam ormanlık ve fundalık alan 365.208 ha. olup İl yüzölçümünün % 28 ‘ i kadardır.
     İklim

Yağış ve Sıcaklık

Çorum İli, Karadeniz ikliminden İç Anadolu iklimine geçiş bölgesinde bulunmaktadır. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. İlin kuzey bölgesinde yer alan  Kargı, Osmancık, İskilip, Laçin, Dodurga, Oğuzlar ve Bayat İç Karadeniz geçiş ikliminin etkisinde kalan ilçelerdir. Çorum Merkez İlçe, Sungurlu, Alaca, Boğazkale, Ortaköy, Mecitözü ve Uğurludağ İlçeleri İç Anadolu step iklimi özelliklerini gösterir.
    1929 yılından bu yana yapılan meteorolojik ölçümler sonucunda yıllık ortalama yağış miktarı İl Merkezinde 423,0 mm.tesbit edilmiştir.
     İl Merkezi’ nin yıllık ortalama sıcaklığı 10,7º dir. En yüksek sıcaklık 2000 yılının Temmuz ayında 42,7 Cº, en düşük sıcaklık 1985 yılının Şubat ayında -27,2 Cº olarak ölçülmüştür. Temmuz ve Ağustos ayları en sıcak aylardır.
     Rüzgârlar

İl genelinde yaz mevsiminde öğleden sonra başlayarak gece saat 22’ ye kadar esen poyraz etkilidir. Bazen ters yel de denen sıcak ve kavurucu bu rüzgâr tarım alanları için zararlıdır. Kışın kuzeyden yıldız rüzgârı, İlkbaharda güneybatıdan lodos rüzgarı eser. Bu rüzgarlar bol yağış ve kimi zaman da dolu yağmasına neden olur. Sonbaharda genellikle sakin bir hava gözlenir. Halk arasında bu aylara sağır aylar adı verilmiştir.
     DOĞAL AFETLER
     Çorum İli Kuzey Anadolu Fay Hattının etki alanı içinde yer alması ve jeolojik yapısı nedeniyle sık sık doğal afetlere maruz kalmıştır.

1075              Çorum’un Bizans’tan alındığı yıl olmuştur.
         1446              Çok şiddetli olmuştur. Danişmend Depremi de denilir.II. Beyazıd zamanında olan bu deprem, 40 gün aralıklarla devam etmiş, Çorum çok zarar görmüştür. Bu depreme “KÜÇÜK KIYAMET” adı da verilmiştir.
         1514             Çok şiddetli bu depremde, Çorum’un yaklaşık  üçte biri harap olmuştur. Halkın bir kısmı başka yerlere göç etmiştir.
         1543             30 kadar evin yıkıldığı bilgisi vardır.
         1559             Gülabibey Camii’nin yıkıldığı ve şehrin zarar gördüğü bilinmektedir.
         1579             Çorum çok zarar görmüştür.
         1793             Çorum büyük yıkıma uğramıştır.
         1800             Şehir çok zarar görmüş, 800 kişi başka yerlere göç etmiştir.
         1824             Büyük zarar veren bir depremdir.Halk uzun süre çadırlarda kalmıştır.
         1908             Uzun süre devam etmiş, büyük hasar  bırakmıştır.
         1939             Erzincan merkezli olan bu deprem, Çorum’da da etkisini göstermiştir.
         1943             27 Kasım 1943 Cumartesi günü akşamı olan bu depremde 618 kişi ölmüş, 217 kişi yaralanmıştır.
         1996            Birbiri ardına kısa aralıklarla meydana gelen 5.6 ve 5.4 şiddetindeki depremlerde can kaybı olmamıştır.

Çorum İli Deprem Riski Dağılımı

Yerleşim Yeri	Deprem Bölgesi	Yerleşim Yeri		Deprem Bölgesi
Çorum (Merkez)	2	Dodurga		1
Cemilbey	2	Laçin		1
Seydim	3	Mecitözü		1
Alaca	3	Oğuzlar		1
Bayat	2	Ortaköy		2
Kunduzlu	1	Osmancık		1
Boğazkale	3	Kamil		1
İskilip	1	Sungurlu		3
Kargı	1	Uğurludağ		3